|
Abstract
|
BACKGROUND: Analyses of children and young people mortality continue to be an important component of health monitoring of this population. Such analyses provide the basis to assess the overall trends , the structure of the causes of death over longer periods, and the differences between Poland and other countries.
PURPOSE: The purpose of the current study is to present the current status and the direction of changes since 2000 with regard to the level and underlying causes of mortality in children and adolescents aged 1-19 years in Poland on the background of statistics for leading European countries. MATERIAL AND METHODS: Interactive databases available online: the National Demographic Database provided by the Central Statistical Office and the International WHO-MDB Database were used. Poland, constantly belonging to Eur-B category, was compared with the combined group of 27 leading countries, classified as a very low total mortality group (Eur-A) according to WHO. Linear trends of overall and cause-specific mortality in 2000-2013 were estimated. The causes of death have been presented according to the main classes of the 10th Revision of the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-10). External and other causes were adopted as the two principal categories.
RESULTS: In 2015, 1471 deaths of persons aged 1-19 were recorded in Poland (19.9 per 100 000, 25.4 and 14.2 for boys and girls, respectively). Changes in children and adolescents mortality by age have a nonlinear nature (U-shaped), and the lowest level is recorded at the age of 5-9 years.According to 2014 data, 50.2% of deaths of children and adolescents aged 1-19 years occurred due to external causes, including non-intentional and intentional ones. This percentage increased from 18.4% in the 1-4 age group to 68.6% at the age of 15-19 years. Apart from external causes, the dominating causes of death are malignant neoplasms, congenital defects, or nervous system and respiratory system diseases. The ranking of those causes of death changes in successive age groups and over time. When age is considered, a higher proportion of congenital defects and respiratory system diseases was found in mortality younger children and a higher proportion of circulatory system diseases and undefined cases in mortality of adolescents. When trends were studied, a continuing elimination of infectious diseases was observed together with growing impact of rare diseases in all age groups.The excess mortality of Polish population at age 1-19 by comparison to Eur-A countries increased from 21% in 2000 to 56% in 2013, mainly due to unfavourable trends in adolescents. The rate of decline in the mortality of young children (1-4 years) was greater than in Eur-A countries, both in case of external and other causes. In the age group 5-14 years the higher rate of change was sustained only with regard to external causes. Among adolescents and young adults, the distance between Poland and Eur-A countries increased during the studied period. The shape of trend in the 15-24 age group was unfavourable for Poland, mainly with respect to external causes. This observation could be in part explained by increasing suicide trend in Poland since 2008, coexisting with rather constant level in Eur-A countries.
CONCLUSIONS: The mortality rate among the population aged 1-19 years in Poland is systematically decreasing, but it still exceeds the average level recorded in leading European countries, particularly in relation to adolescents. When assessing the ability to reduce mortality in Poland to the level of Eur-A countries, attention must be paid to the causes considered as avoidable. Further studies ought to focus on the trends and international comparisons only foreshadowed in this study with regard to individual diagnoses, discussing possible preventive measures. Introduction of an ICD-11 classification will enable more accurate coding of causes of death, including a more precise analysis of the burden of rare diseases, which are an increasing challenge to public health in the population at the developmental age.
TŁO BADAŃ: Analizy umieralności dzieci i młodzieży są ciągle ważnym elementem monitorowania stanu zdrowia tej populacji. Poprzez systematyczne ich powtarzanie można wykazać różnice w strukturze przyczyn zgonów oraz tendencje zmian i dystans, jaki dzieli Polskę od innych krajów. CEL: Celem opracowania jest przedstawienie aktualnych danych oraz tendencji zmian od 2000 roku w zakresie poziomu i przyczyn umieralności dzieci i młodzieży w wieku 1-19 lat w Polsce na tle statystyk wzorcowych krajów europejskich. MATERIAŁ I METODY: Dane pochodzą z krajowej bazy demograficznej udostępnianej przez Główny Urząd Statystyczny oraz z aktualnej wersji międzynarodowej bazy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO-MDB). Polskę, należącą stale do grupy Eur-B, porównano z połączoną grupą 27 krajów zaklasyfikowanych przez WHO do grupy o bardzo niskiej ogólnej umieralności (Eur-A). Oszacowano trend liniowy umieralności w latach 2000-2013, ogółem i według wybranych przyczyn. Przyczyny zgonu przedstawiono według głównych klas X Rewizji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Za nadrzędne kategorie przyjęto przyczyny zewnętrzne oraz pozostałe. WYNIKI: W 2015 roku zarejestrowano w Polsce 1474 zgony dzieci i młodzieży w wieku 1-19 lat, co oznacza 19,9 przypadków na 100 000 populacji, odpowiednio 25,4 dla chłopców i 14,2 dla dziewcząt. Zmiany poziomu umieralności dzieci i młodzieży według wieku mają charakter nieliniowy ( U-kształtny), a najniższy jej poziom występuje w wieku 5-9 lat.Według danych z 2014 roku, 50,2% zgonów dzieci i młodzieży w wieku 1-19 lat nastąpiło z przyczyn zewnętrznych o charakterze przypadkowym lub zamierzonym. Odsetek ten zwiększa się od 18,4% w wieku 1-4 lat, do 68,6% w wieku 15-19 lat. Poza przyczynami zewnętrznymi, dominują zgony z powodu nowotworów złośliwych, wad wrodzonych, chorób układu nerwowego i chorób układu oddechowego. Ranking przyczyn zgonów i ich udział procentowy zmienia się w kolejnych grupach wieku i na przestrzeni lat. Po pierwsze, w młodszych grupach wieku większy udział mają wrodzone wady rozwojowe i choroby układu oddechowego, podczas gdy u młodzieży zgony coraz częściej następują z powodu chorób układu krążenia i stanów nieokreślonych. Po drugie, we wszystkich grupach wieku wyeliminowane zostały zgony z powodu chorób zakaźnych, a zwiększył się udział chorób rzadkich.Nadumieralność polskiej populacji w wieku 1-19 lat zwiększyła się w badanym okresie z 21% w 2000 r. do 56% w 2013 r., głównie z powodu mniej korzystnych tendencji zmian współczynników zgonów młodzieży. Tempo spadku umieralności małych dzieci (1-4 lat) okazało się w Polsce nawet szybsze niż w krajach Eur-A, co dotyczy zarówno przyczyn zewnętrznych, jak i pozostałych. W grupie wieku 5-14 lat szybsze tempo zmian utrzymuje się jedynie w odniesieniu do przyczyn zewnętrznych. U młodzieży i młodych dorosłych zwiększył się w badanym okresie dystans między Polską a krajami Eur-A. Różnice w tempie zmian na niekorzyść Polski dotyczyły w tej grupie wieku obu nadrzędnych kategorii przyczyn, ale były większe w odniesieniu do przyczyn zewnętrznych. Częściowo można to tłumaczyć pojawieniem się w Polsce od 2008 roku wzrostowego trendu samobójstw, współwystępującego ze stabilizacją analogicznych wskaźników w krajach Eur-A. WNIOSKI: Umieralność populacji w wieku 1-19 lat systematycznie w Polsce zmniejsza się, ale nadal przekracza przeciętny poziom wzorcowych krajów europejskich, szczególnie w odniesieniu do młodzieży. Oceniając szansę dalszego obniżenia umieralności w Polsce do poziomu w Eur-A, należy zwracać uwagę na przyczyny uznawane za możliwe do uniknięcia. W dalszych opracowaniach należałoby skoncentrować się na zasygnalizowanych w tym opracowaniu trendach i porównaniach międzynarodowych w odniesieniu do szczegółowych rozpoznań, dyskutując możliwości prewencji. Perspektywa wprowadzenia klasyfikacji ICD-11, poprzez zmiany w systemie kodowania, stwarza szansę lepszej oceny zagrożenia populacji w wieku rozwojowym chorobami rzadkimi, które stanowią nowe wyzwanie dla zdrowia publicznego.
Keywords: avoidable mortality; causes of death; international comparisons; mortality; porównania międzynarodowe; przyczyny zgonów; trends; trendy; umieralność; zgony możliwe do uniknięcia.
Language: en |